Giãn tĩnh mạch thực quản: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Giãn tĩnh mạch thực quản là hiện tượng các tĩnh mạch trên niêm mạc thực quản mở rộng hoặc sưng lên. Nếu tĩnh mạch thực quản không may bị vỡ và chảy máu thì có thể sẽ ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Điều trị nhằm mục đích ngăn ngừa tổn thương gan, ngăn ngừa chảy máu tĩnh mạch và kiểm soát chảy máu nếu tình trạng xảy ra. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ đến bạn nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản.

Giãn tĩnh mạch thực quản là gì?

Giãn tĩnh mạch thực quản là những tĩnh mạch phình to bất thường trong ống nối cổ họng và dạ dày (thực quản).

Khi dòng máu bình thường đến gan bị tắc nghẽn bởi cục máu đông hoặc mô sẹo trong gan, thì đây là lúc giãn tĩnh mạch thực quản phát triển. Để đi quanh chỗ tắc nghẽn, máu chảy vào các mạch máu nhỏ hơn không được thiết kế để mang một lượng máu lớn. Các tĩnh mạch có thể bị vỡ và chảy máu, điều này dẫn đến nguy hiểm gây mất mạng.

Giãn tĩnh mạch thực quản là những tĩnh mạch phình to bất thường trong ống nối cổ họng và thực quản

Triệu chứng của giãn tĩnh mạch thực quản

Bệnh giãn tĩnh mạch thực quản thường sẽ không có triệu chứng hay dấu hiệu nhận biết nào trừ khi chúng chảy máu. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh giãn tĩnh mạch thực quản chảy máu bao gồm: nôn ra một lượng lớn máu; phân đen hoặc có máu; lâng lâng, mệt mỏi; mất ý thức trong trường hợp nghiêm trọng

Bác sĩ của bạn có thể nghi ngờ giãn tĩnh mạch thực quản nếu bạn có các dấu hiệu của bệnh gan, bao gồm: màu vàng của da và mắt; dễ chảy máu hoặc bầm tím; tích tụ chất lỏng trong bụng (cổ trướng).

Nôn hoặc ho ra máu là triệu chứng phổ biến của giãn tĩnh mạch thực quản

Khi nào nên đến gặp bác sĩ?

Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu giãn tĩnh mạch thực quản nào khiến bạn lo lắng, hãy đến bác sĩ để thăm khám. Nếu đã được chẩn đoán mắc bệnh gan, hãy hỏi về nguy cơ mắc bệnh giãn tĩnh mạch thực quản và một số điều bạn nên làm để giảm nguy cơ mắc bệnh này. Ngoài ra, hãy hỏi bác sĩ của bạn xem bạn có nên thực hiện một thủ tục để kiểm tra giãn tĩnh mạch thực quản hay không.

Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng giãn tĩnh mạch thực quản, bác sĩ có thể sẽ hướng dẫn bạn theo dõi các dấu hiệu chảy máu. Chảy máu tĩnh mạch thực quản là một trường hợp khẩn cấp. Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn bị nôn ra máu hoặc phân có máu.

Hẹn khám với bác sĩ nếu bạn có các dấu hiệu hoặc triệu chứng giãn tĩnh mạch thực quản khiến bạn lo lắng

Nguyên nhân gây giãn tĩnh mạch thực quản?

Giãn tĩnh mạch thực quản hình thành khi dòng máu đến gan của bạn bị tắc nghẽn, thường là do mô sẹo trong gan do bệnh gan gây ra. Dòng máu bắt đầu chảy ngược, làm tăng áp lực trong tĩnh mạch lớn mang máu đến gan của bạn.

Sự gia tăng áp lực này buộc máu phải tìm kiếm các con đường khác qua các tĩnh mạch nhỏ hơn như các tĩnh mạch ở phần thấp nhất của thực quản. Những tĩnh mạch có thành mỏng này căng phồng với máu được thêm vào.

Nguyên nhân gây ra bệnh giãn tĩnh mạch thực quản bao gồm:

+ Xơ gan (Sẹo gan nặng): Một vài bệnh liên quan đến gan bao gồm nhiễm trùng viêm gan, bệnh gan nhiễm mỡ, bệnh gan do rượu bia và rối loạn ống mật được gọi là xơ gan mật nguyên phát có thể dẫn đến xơ gan.

+ Cục máu đông (huyết khối): Cục máu đông trong tĩnh mạch cửa hoặc trong tĩnh mạch cấp vào tĩnh mạch cửa (tĩnh mạch lách) có thể gây ra giãn tĩnh mạch thực quản.

+ Nhiễm ký sinh trùng: Sán máng là một bệnh nhiễm ký sinh trùng có thể làm hỏng gan, phổi, ruột, bàng quang và các cơ quan khác.

Một số bệnh gan có thể gây ra giãn tĩnh mạch thực quản 

Các yếu tố rủi ro gây giãn tĩnh mạch thực quản

Hiện nay có nhiều trường hợp người mắc bệnh gan bị giãn tĩnh mạch thực quản nhưng không bị chảy máu. Nhưng nếu bạn có những tình trạng sau đây thì giãn tĩnh mạch thực quản có nhiều khả năng bị chảy máu hơn:

+ Áp lực tĩnh mạch cửa cao.

+ Khả năng chảy máu càng cao khi các tĩnh mạch thực quản càng lớn.

+ Những vệt đỏ hoặc chấm đỏ dài trên cổ

+ Xơ gan hoặc suy gan nặng.

+ Sử dụng rượu. 

+ Giãn tĩnh mạch thực quản trước đây khiến bạn bị chảy máu.

Những người bị xơ gan hoặc suy gan nặng có nguy cơ cao mắc bệnh giãn tĩnh mạch thực quản

Các biến chứng nghiêm trọng của giãn tĩnh mạch thực quản

Chảy máu được xem là biến chứng nghiêm trọng nhất của giãn tĩnh mạch thực quản. Một khi bạn đã có một đợt chảy máu, nguy cơ bị một đợt chảy máu khác của bạn sẽ tăng lên rất nhiều. Nếu mất đủ máu, bạn có thể bị sốc dẫn đến tử vong.

Cách phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản

Ở thời điểm hiện tại, không có phương pháp điều trị nào đối với giãn tĩnh mạch thực quản. Hầu hết các loại thuốc chẹn beta sẽ có hiệu quả trong việc ngăn ngừa chảy máu ở nhiều người bị giãn tĩnh mạch thực quản, tuy nhiên các loại thuốc này lại không có tác dụng trong việc ngăn ngừa sự hình thành của giãn tĩnh mạch thực quản.

Vì bệnh gan là nguyên nhân hàng đầu gây giãn tĩnh mạch thực quản nên bạn có thể thực hiện một số cách để giữ cho gan khỏe mạnh:

Đừng uống rượu

Uống rượu bia gây hại cho gan. Vì vậy, hãy ngừng uống rượu để bảo vệ gan và sức khỏe tổng thể của bạn.

Hãy từ bỏ uống rượu để bảo vệ gan và phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản

Sử dụng hóa chất cẩn thận

Thực hiện theo các hướng dẫn về hóa chất gia dụng như vật dụng làm sạch và thuốc xịt côn trùng. Nếu bạn làm việc trong môi trường nhiều hóa chất, hãy tuân theo đầy đủ và kỹ lưỡng tất cả các biện pháp phòng ngừa an toàn.

Duy trì cân nặng hợp lý

Chất béo trong cơ thể quá nhiều có thể làm hỏng gan. Do đó, béo phì sẽ gây ra nguy cơ biến chứng xơ gan cao hơn. Hãy đảm bảo cân nặng của bạn luôn ở trạng thái ổn định, giảm cân nếu bạn bị béo phì hoặc thừa cân.

Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh

Hãy ăn nhiều trái cây và rau quả, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein nạc. Lưu ý giảm thức ăn béo và đồ ăn chiên.

Ăn uống lành mạnh rất tốt cho sức khỏe tổng thể của bạn

Thực hiện một số cách giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan

Nguy cơ viêm gan B và C có thể tăng lên nếu bạn dùng chum kim tiêm với người khác hoặc có đời sống tình dục không an toàn. Hãy bảo vệ mình bằng cách quan hệ tình dục có sử dụng biện pháp an toàn như dùng bao cao su. 

Bạn nên đi xét nghiệm để biết mình có bị nhiễm viêm gan A, B và C không. Đừng quên hỏi bác sĩ về việc tiêm phòng viêm gan A và viêm gan B.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa giãn tĩnh mạch thực quản. Hy vọng bài viết từ voykhoa.com.vn sẽ có ích cho bạn và gia đình. Cảm ơn bạn đã quan tâm theo dõi và chúc bạn thật nhiều sức khỏe!